Patrick Swayze

Wysłany: Śro 19:05, 09 Mar 2011

Patrick Wayne Swayze (ur. 18 sierpnia 1952 w Houston, zm. 14 września 2009 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy, tancerz, piosenkarz i choreograf.

Urodził się jako najstarszy syn i jedno z pięciorga dzieci inżyniera chemicznego roślin Jessiego Wayne’a Swayze (zm. 1982) i tancerki/choreograf Patsy Swayze. Miał dwóch młodszych braci: Dona (ur. 10 sierpnia 1958) i Seana Kyle'a (ur. 13 października 1962) oraz dwie siostry – Bambi i Vicky.

Uczęszczał do szkoły Black Middle School w Oak Forest w stanie Illinois. Edukację kontynuował w Houston w stanie Teksas, gdzie uczęszczał do katolickiej szkoły im. Świętej Róży z Limy, liceum Waltrip High School oraz San Jacinto College. Wystąpił jako skater w Galleria Ice Skating Pavilion w Houston. Ojciec widział w nim zawodowego sportowca. Jednak dobrze zapowiadającej się karierze futbolowej przeszkodziła kontuzja kolana, groziła mu amputacja. Po serii skomplikowanych operacji znów musiał uczyć się chodzić.

Taniec okazał się ozdrowieńczą terapią. Uczył się go w Houston Jazz Ballet Company, Harkness Ballet Theater School, Joffrey Ballet School w Nowym Jorku oraz Eliot Feld Ballet Company. W wieku osiemnastu lat zadebiutował na scenie jako książę zakochany w Królewnie Śnieżce w spektaklu Disneyland na paradzie (Disneyland on Parade). Wkrótce został profesjonalnym tancerzem, podróżował po kraju ze znanym zespołem baletowym Buffalo Ballet Company, w 1975 trafił też na scenę broadwayowską w przedstawieniu Dobry czas Charleya (Goodtime Charley), a potem odniósł sukces w musicalach West Side Story.

12 czerwca 1975 poślubił tancerkę i uczennicę swojej matki, Lisę Niemi.

Po raz pierwszy pojawił się na kinowym ekranie w komedii Skatetown, U.S.A. (1979) ze Scottem Baio i Katherine Kelly Lang, gdzie dostrzegł go Francis Ford Coppola i zaangażował do roli Darrela 'Darry'ego' Curtisa w dramacie kryminalnym Outsiderzy (The Outsiders, 1983), który wypromował takie sławy jak Matt Dillon, Sofia Coppola, Rob Lowe, Tom Cruise, Diane Lane i Tom Waits. Na szklanym ekranie pojawił się w sitcomie CBS M*A*S*H (1981) jako szeregowy Gary Sturgis oraz serialu ABC Renegaci (Renegades, 1983) z Tracy Scoggins. Następnie zagrał sfrustrowanego i zadziornego buntownika, którego ojciec zaginął na wojnie wietnamskiej w sensacyjnym filmie wojennym Teda Kotcheffa Niespotykane męstwo (Uncommon Valor, 1983) u boku Gene'a Hackmana. Pierwszą główną rolą była postać Jeda w kontrowersyjnym dramacie wojennym Czerwony świt (Red Dawn, 1984) z Charliem Sheenem i Jennifer Grey.

Międzynarodową sławę zyskał rolą arystokraty Orry'ego Maina w miniserialu ABC – ekranizacji powieści Johna Jakesa Północ-Południe (North and South, 1985) i sequelu Północ-Południe (North and South, Book II, 1986). Niedługo potem wystąpił w melodramacie sportowym Youngblood (1986) u boku Roba Lowe jako zawodnik hokejowy. Dużym sukcesem cieszyła się nominowana do nagrody Złotego Globu kreacja instruktora tańca w dramacie muzycznym Dirty Dancing w 1987, gdzie zaprezentował swój talent taneczny, a także możliwości wokalne i autorskie w piosence She's Like the Wind, zdobywając nagrodę BMI Film & TV. Natomiast za postać policjanta z pochodzenia człowieka gór prowadzącego prywatne śledztwo w Chicago w sprawie morderstwa młodszego brata w filmie sensacyjnym Prawo krwi (Next of Kin, 1989) oraz za rolę tytułową w filmie sensacyjnym Wykidajło (Road House, 1989) był nominowany do Złotej Maliny jako najgorszy aktor. Rola ukochanego w zaświatach w melodramacie komediowym Uwierz w ducha (Ghost, 1990) przyniosła mu nominację do Złotego Globu i nagrody Saturna.

Zaskoczył krytyków i widzów swoimi kolejnymi kreacjami odbiegającymi daleko od jego dotychczasowego ekranowego wizerunku jako nominowany do nagrody MTV czarny charakter przywódca bandy gangsterów-surferów w filmie akcji Na fali (Point Break, 1991) oraz w nominowanej do nagrody Złotego Globu roli jednej z trzech drag queen w komedii Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar, 1995). 18 sierpnia 1997 roku otrzymał gwiazdę w Alei Gwiazd w Hollywood przy 7018 Hollywood Blvd.

W styczniu 2008 u aktora stwierdzono nowotwór trzustki, uznawany za bardzo trudny do wyleczenia. Na początku maja przeszedł operację, w trakcie której usunięto mu część zaatakowanego przez raka żołądka. Zmarł 14 września 2009 w Los Angeles.

Filmografia:
Filmy:
1979: Skatetown, U.S.A. jako Ace
1980: Comeback Kid, The
1981: Return of the Rebels jako K.C. Barnes
1983: Pozostać żywym (Staying Alive) jako Tancerz (epizod)
1983: Niespotykane męstwo (Uncommon Valor (I)) jako Scott
1983: Wyrzutki (Outsiders, The) jako Darrel Curtis
1984: Grandview, U.S.A. jako Ernie Slam Webster
1984: Czerwony świt (Red Dawn) jako Jed
1986: Youngblood jako Derek Sutton
1987: Dirty Dancing jako Johnny Castle
1987: Stalowy świt (Steel Dawn) jako Nomad
1988: Tiger Warsaw jako Tiger Chuck Warsaw
1989: Wykidajło (Road House) jako Dalton
1989: Prawo krwi (Next of Kin) jako Truman
1990: Uwierz w ducha (Ghost) jako Sam Wheat
1991: Na fali (Point Break) jako Bodhi
1992: Gracz (Player, The) jako w roli siebie samego
1992: Miasto radości (City of Joy) jako Max Lowe
1993: Tata na wagarach (Father Hood) jako Jack Charles
1995: Trzy życzenia (Three Wishes) jako Jack McCloud
1995: Ślicznotki (To Wong Foo, Thanks for Everything, Julie Newmar) jako Vida Boheme
1995: Niezwykła Opowieść (Tall Tale) jako Pecos Bill
1998: Listy od zabójcy (Letters From a Killer) jako Race Darnell
1998: Czarny pies (Black Dog) jako Jack Crews
2000: Pierwsza miłość nie rdzewieje (Forever Lulu) jako Ben Clifton
2001: Donnie Darko jako Jim Cunningham
2001: Zielony Smok (Green Dragon, The) jako Sierżant Jim Lance
2002: Obudzić się w Reno (Waking Up in Reno) jako Roy
2003: 11:14 jako Frank
2003: Ostatni Taniec (One Last Dance) jako Travis MacPhearson
2004: Kopalnie króla Salomona (King Solomon's Mines) jako Allan Quatermain
2004: Dirty Dancing 2 (Dirty Dancing: Havana Nights) jako instruktor tańca
2004: Smokiem i mieczem (George and the Dragon) jako Garth
2005: Wszystko zostaje w rodzinie (Keeping Mum) jako Lance
2005: Ikona (Icon) jako Jason Monk
2006: Lis i Pies 2 (Fox and the Hound 2, The) jako Cash
2007: Milion na gwiazdkę (Christmas in Wonderland) jako Wayne Saunders
2007: Oskarżony (Jump!) jako Richard Pressburger
2009: Błękitny deszcz (Powder Blue) jako Velvet Larry

Produkcja:
2003: Ostatni Taniec (One Last Dance) (producent)

We własnej osobie:
1989: Hollywood on Horses (on sam / ona sama / zespół)
1994: Masters of Illusion: The Wizards of Special Effects (on sam / ona sama / zespół)
1999: Get Bruce (on sam / ona sama / zespół)
2003: Overnight (on sam / ona sama / zespół)
2003: Abby Singer (on sam / ona sama / zespół)
2004: Donnie Darko: Production Diary (on sam / ona sama / zespół)
2005: AFI's 100 Years, 100 'Movie Quotes' The Greatest Lines from American Film (on sam / ona sama / zespół)
2005: Special Thanks to Roy London (on sam / ona sama / zespół)

Materiały archiwalne:
1991: Memories of M*A*S*H on sam (Gary Sturgis) (zdjęcia)
2005: Pacyfikator (Pacifier, The) Sam Wheat (zdjęcia)

Seriale
1972-1983: M*A*S*H jako Gary Sturgis (gościnnie)
1983: Renegaci (Renegades, The) jako Bandyta
1985-1987: Niesamowite historie (Amazing Stories) jako Eric David Peterson (gościnnie)
1985: Północ - Południe (North and South) jako Orry Main
1986: Północ - Południe II (North and South, Book II) jako Orry Main
1994: Północ - Południe III (Heaven & Hell: North & South, Book III) jako Orry Main (retrospekcje) (nazwisko nie pojawia się w czołówce)
2003-2004: Whoopi jako Tony (go?cinnie)
2009: Bestia (Beast, The) jako Charles Barker

Materiały archiwalne:
2004: Retrosexual: The 80's (zdjęcia)
2005: 20 to 1 Sam Wheat (zdjęcia)

We własnej osobie:
1999: Directors, The (gościnnie) (on sam / ona sama / zespół)